امامزاده سیدمحمد ابوشمیلهسیدمحمد ابوشمیله، از امرای مکه در زمان خلفای عباسی بوده که درباره نسبش اختلاف است. زیارتگاهی در جاده شهر دیوانیه به نجف در کشور عراق، به وی منسوب است، ولی با توجه به تصریح علمای انساب بر وفات او در مکه، انتساب این زیارتگاه بر سیدمحمد مردود خواهد بود. ۱ - موقعیت جغرافیاییزیارتگاه ابوشمیله، سمت چپ جاده‌ای که از شهر دیوانیه به نجف می‌رود، در ناحیه شافعیه، واقع شده است. ۲ - توصیف بناساختمان بقعه در سال ۱۳۵۲ ه. ق، در زمینی به مساحت ۷۵۰ مترمربع ساخته شده و به شکل مربع و ابعاد هر ضلع، شش متر است. یک اتاق کوچک، به ابعاد ۶ در ۲ متر، برای نمازخانه، متصل به اتاق مرقد است و ضریح آهنی به ابعاد ۲ در ۱ متر، از مرقد محافظت می‌کند. بالای بقعه، گنبد عرقچینی کوتاه، به ارتفاع نزدیک به ده متر از سطح زمین قرار دارد که از داخل، دارای تزیینات قرآنی و ادعیه است. ۳ - نسبنامهدرباره شخص خفته در بقعه، دو دیدگاه است، برخی او را از نوادگان زید شهید (علیه‌السّلام) و عده‌ای دیگر، او را از نوادگان امام حسین (علیه‌السّلام) می‌دانند. در تابلویی که بر دیوار بقعه، نصب شده است، نسب شریف امامزاده سیدمحمد ابوشمیله را چنین معرفی می‌کند: سیدمحمد بن جعفر بن هاشم الاصغر بن محمد بن عبدالله بن ابی‌هاشم محمد الامیر بن حسین الامیر بن محمد الثائر بن موسی الثانی بن عبدالله بن موسی الجون ابن عبدالله المحض بن حسن المثنی بن امام حسن (علیه‌السّلام). وی را سیدی جلیل‌القدر و عظیم‌الشان معرفی می‌نمایند. [۱]
عامری، ثامر عبدالحسن، المراقد والمزارات فی العراق، ص۳۷۳.
[۲]
حسنی، عادل، دلیل العتبات والمراقد فی العراق، ص۱۶۹.
گویا در نقل این نسب‌نامه، اشتباهی رخ داده و صحیح آن، چنین است: امیر تاج‌المعالی محمد بن ابی‌الفضل جعفر بن ابی‌هاشم محمد بن عبدالله بن ابی‌هاشم محمد الامیر بن حسین الامیر. مادرش از آل ابی‌اللیل حسن موسوی داوودی حسنی است. او امیر مکه مکرمه پس از حمزة بن وهاش بود. شیخ تاج‌الدین نقیب، درباره او می‌نویسد: پدر و جدش هر دو امیر مکه، قبل از تاج‌الدین بودند. ۴ - معرفی اجمالیابنعنبه نسابه، معتقد است که او هنگام جنگ بین سادات بنی‌سلیمان و بنی موسی، امارت مکه را به دست گرفت، بیشتر اجداد تاج‌المعالی محمد، امارت شهر ینبع را برعهده داشتند. پدرش در ابتدای حکومتش بر مکه، خطبه به نام خلفای مصری می‌خواند، سپس از سوی خلیفه عباسی، نامه‌ای به او رسید و او را به خطبه خواندن برای خلفای عباسی مامور کرد و او نیز دعوت ایشان را پذیرفت و ابوالفضل جعفر، تمام اشیائی را که مزین به نام خلفای مصر در حرمین بود، شکست و بدین‌سان، ارادت خود را به عباسیان ثابت نمود، از او با عنوان محمد المعالی نیز یاد می‌شود، وفاتش در سال ۳۸۳ ه. ق، اتفاق افتاده است و صاحب سه فرزند به اسامی امیر دبیر شمیله، فضل و ابوخلیفه قاسم می‌باشد که هر یک، دارای نسل زیادی‌اند. امیر شمیله، سیدی جلیل‌القدر، عظیم‌الشان، باتقوا و دانشمند بود، او اهل حدیث و عارف به احوال رجال حدیث بود و بیش از صد سال، عمر کرد. [۴]
اعرجی، سيدجعفر، مناهل الضرب، ص۲۶۶ -۲۶۷.
۵ - تردید در صاحب مدفناز آنجایی که هیچ اشاره‌ای به وفات سیدمحمد ابوشمیله تاج‌المعانی حسنی، امیر مکه مکرمه در اطراف دیوانیه نشده است، معلوم نیست به چه دلیل این مکان، به او انتساب داده شده است، به ویژه تصریح علمای انساب به وفات او در مکه، [۵]
ابن‌طقطقى، محمد بن على، الاصیلی، ص۱۱۷.
[۶]
رجائى موسوى، سيدمهدى، المعقبون من آل ابی‌طالب، ج۱، ص۸۸.
ادعای دفن او در دیوانیه عراق را مردود می‌سازد.۶ - پانویس
۷ - منبعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، برگرفته از مقاله «سیدمحمد ابوشمیله»، ج۲، ص۲۷۹. رده‌های این صفحه : امیران مکه | زیارتگاههای استان دیوانیه | مزار امامزاده‌های استان دیوانیه | مزار فرزندان امام حسین | مزار فرزندان امام سجاد
|